Stopzetting adviesprijzen in de databanken

Stopzetting adviesprijzen in de databanken

Op de KAVA-infoavond van 18 juni over de evoluties inzake prijszetting in de apotheek was er veel belangstelling van leden én klanten. Dat bleek niet alleen uit de opkomst maar ook uit de vele, vaak kritische vragen en geuite bezorgdheden. In dit artikel resumeren we de boodschappen die Koen Straetmans en Ann Dierickx brachten en gaan we ook in op vragen die nadien aan bod kwamen. Voor de toelichting van de softwarehuizen verwijzen we naar de webinars die zij hierover zelf al hebben georganiseerd of de door hen ter beschikking gestelde informatiefilmpjes.

In haar inleiding erkende Lotte Veraart, voorzitter van KAVA, dat het niet langer doorgeven via de CNK-codes van de adviesprijs van de firma’s voor de niet via wettelijke maximumprijzen gereguleerde producten inderdaad een grote verandering is met impact op élke apotheek. Net daarom nam KAVA het initiatief om haar klanten en leden de juiste context te geven en (nóg belangrijker) jullie als apotheker goed voor te bereiden.

Mededingingsvrijheid matchen met prijszetting in de apotheek

Ann Dierickx is advocaat met expertise in wetgeving en deontologie van toepassing op de apotheker en doceert die regelgeving ook aan de farmaciestudenten. Ze startte haar uiteenzetting met de boodschap dat de apotheker steeds zorgverlener is en dat dit op 1 juli 2021 uitdrukkelijk erkend werd door het Grondwettelijk Hof. Het Hof volgde hiermee het standpunt van APB dat de apotheker steeds zorg levert, ongeacht wat hij al dan niet aflevert. Ook als hij enkel advies geeft, zelfs over parafarmaceutische producten, is hij nog steeds een zorgverlener. Dit is een belangrijke erkenning van de apotheker als zorgverlener.

Maar tegelijkertijd is die apotheker (zoals andere zorgverleners) ook een ondernemer die zich moet houden aan de Europese mededingingsregels. De mededingingsvrijheid (vermeld in de artikelen 101 en 102 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie) moet dus ook in de apotheeksector gerespecteerd worden. Dat betekent bijvoorbeeld dat (in)directe prijsafspraken verboden zijn. Ook moet het onderling afstemmen van gehanteerde prijzen in de apotheken – bv. door het allemaal hanteren van een marge van 31 % op parafarmaceutische producten (zoals die enkel voorkomt in de regelgeving voor de maximumprijzen op de niet-terugbetaalde geneesmiddelen) – gemeden worden. 

De Belgische Mededingingsautoriteit (BMA) ziet op de Europese regels toe omdat een gezonde concurrentiedynamiek ten dienste staat van ondernemers en consumenten. In 2025 zal de BMA onder meer de zorgsector en in het bijzonder de farmaceutische sector nauw opvolgen. De BMA zal in de farmasector aandacht besteden aan alle schakels in de keten: de door labo’s eventueel opgegeven adviesprijzen, de concurrentie tussen groothandelaars(-verdelers), de aanpassingen door de softwarehuizen, de prijszetting in de apotheken, de competitieve dynamiek op het niveau van apotheken etc.

Wat betekent dit concreet? Als apotheker diende je voor deze niet-gereguleerde producten al altijd zelf de verkoopprijs te bepalen, want de adviesprijs was niet meer dan ‘een prijs die je gesuggereerd werd door het betreffende labo’. Velen kozen ervoor om deze adviesprijs te hanteren als verkoopprijs, ook al hoefde dat totaal niet. De BMA merkte dat al op. Om de concurrentiedynamiek te verhogen zal je softwarepakket je dus vanaf 1 september 2025 diverse tools aanreiken om via strategische keuzes de verkoopprijs makkelijker te bepalen. Als je je daarover onzeker voelt, kan je je best informeren bij je softwareleverancier zodat je op 1 september 2025 weet welke tools je zal aangereikt krijgen. Grijp zeker dit momentum en ook de opportuniteit die het kan brengen, om je niet alleen als zorgverlener maar ook als ondernemer meer te profileren. 

Prijzen niet-geneesmiddelen

Koen Straetmans, voorzitter van APB, ging vervolgens dieper in op wat er – gelet op voornoemd Europeesrechtelijk kader – precies op 1 september 2025 verandert binnen de APB-databanken. Deze wijziging werd door APB anderhalf jaar geleden aangekondigd aan de softwarehuizen, groothandelaars (-verdelers) en labo’s. Vanaf de zomer van 2024 communiceert APB hierover ook geregeld naar en dat zal ze ook blijven doen

Voor de duidelijkheid: het systeem wijzigt niet voor de geneesmiddelen voor humaan gebruik (terugbetaalbaar, niet-terugbetaalbaar, voorschriftplichtig en OTC), homeopatische geneesmiddelen voor humaan gebruik, terugbetaalbare niet-geneesmiddelen (actieve verbandmiddelen, voeding, glucosemeters …) en terugbetaalde bandagisterie-producten. Enkel voor de niet via een wettelijke maximumprijs gereglementeerde producten zal APB de eventuele adviesprijs van het labo niet meer opnemen in de CNK-code. 

Maar APB laat zijn leden zeker niet in de steek en faciliteerde het overleg tussen groothandelaar-verdelers en softwarehuizen, om ervoor te zorgen dat in een ‘eerste stap’ de correcte aankoopprijzen van apothekers digitaal zouden worden doorgegeven in de software, eerder dan vandaag enkel op papieren bestelbon. 

Er werden immers al sinds 2022 protocollen opgesteld in overleg met en op aangeven van APB om tussen softwarehuizen en groothandelaar-verdelers deze instructies voor het digitaal verkrijgen van de aankoopprijzen bij het plaatsen van een bestelling bij de groothandel uit te rollen. Maar ook wanneer de apotheker nog niet heeft besteld, vb. wanneer de patiënt voor hem staat en een gezondheidsproduct wenst te bestellen en de prijs te kennen, zal de apotheker via recenter afgesproken protocollen ook eerst zijn aankoopprijs van dat product kunnen raadplegen, om dan op basis van zijn/haar eigen prijzenpolitiek, de verkoopprijs aan de patiënt/klant meteen te kunnen meedelen. 

Aan de softwarehuizen werd ook gevraagd om de individuele apotheker in een ‘tweede stap’ te helpen bij het berekenen van zijn eigen prijzen aan zijn patiënten, op basis van zijn eigen aankoopprijzen. Ten slotte loopt er een communicatietraject naar de apothekers, met infosessies zoals deze, maar kijk ook uit naar  de communicaties en een toolbox op apb.be die nog zal uitgebreid worden met veelgestelde vragen hierover (FAQ’s). 

Het is dus aan alle apotheken om zelf de prijs te bepalen en daarover geen prijsafspraken te maken. Je softwarehuis zal je helpen om via je eigen aankoopprijs de gewenste marges in te stellen om zo finaal een prijsbeleid te ontwikkelen specifiek gericht op jouw patiënten.

Debat

Er was veel begrip voor enkele kritische en bezorgde reacties vanuit het publiek. 

Enerzijds werd gewezen op de Europeesrechtelijke regels die we nu eenmaal ook in België moeten volgen, net zoals in de andere EU-landen. Een aantal mededingingsrechtelijke procedures, niet alleen in België, maken dat de sector deze stap nu zet. Deze evolutie hier is normaal, geldt voor alle sectoren in ons land en is immers ook (al langer) in gebruik in apotheken elders in Europa. 

Anderzijds werd ingegaan op de praktische kant. Kies voor een pragmatische aanpak en bereid je strategisch voor. Zorg ervoor dat je de aankoopprijzen digitaal binnenhaalt, laat je verkoopprijzen misschien ook niet te vaak fluctueren doosje per doosje zodat je patiënten niet in de war geraken, blijf de gehanteerde prijzen afficheren in de apotheek ... In welke mate groeperingen of eigenaars van verschillende apotheken moeten omgaan met dit momentum, hangt sterk af van de ondernemingsvorm en wordt dus best nader bekeken per casus.

Dat ook andere spelers dan de BMA kritisch kijken naar de prijszetting in de sector blijkt uit het artikel van Testaankoop over de aanlokkelijke kortingen van drogisterijketen Medi-Market. 

Conclusie

Het zal voor élke apotheker een uitdaging zijn om zich goed voor te bereiden. Haal de ondernemer in je naar boven en denk strategisch na over ‘hoe welke verkoopprijs bepalen’. Er zijn ook opportuniteiten om – nu de aankoopprijzen eindelijk digitaal geïntegreerd worden in je software – de economie en strategie in jouw apotheek op deze gezondheidsproducten en -gamma’s zelfs te boosten. Bespreek de aanpak met je team, ga net zo goed in overleg met je leveranciers en groothandels en bekijk het aanbod van je softwarepakket. Dit mag en hoeft niet ten koste te gaan van de rol van de apotheker als zorgverlener. 

De impact van de betalende farmaceutische zorgdiensten is een belangrijke evolutie, waarop KAVA nog dieper zal ingaan tijdens het symposium op zaterdag 18 oktober.